Właściwe choroby gruczołów
Wiadomo, że nadmiar tzw. hormonów obwodowych (np. hydrokorty- zonu, tyroksyny) hamuje wydzielanie właściwych im hormonów tropowych przysadki. Obecnie przyjmuje się, że substancje te nie oddziałują bezpośrednio na przysadkę, lecz na elementy centralnego układu nerwowego kontrolujące jej czynność. Uszkodzenie podwzgórza może więc spowodować utratę zdolności sterowania wydzielaniem hormonów sadkowo-nadnerczowej, przy głodzeniu natomiast wytwarzanie hormonów ulega wybitnemu obniżeniu. Zmiany te są często czasowe i pożyteczne dla ustroju. Olbrzymie zainteresowanie endokrynologią wiąże się z dążeniem do wypracowania najodpowiedniejszych warunków środowiska wewnętrznego dla przetrwania choroby. Stosowanie hormono- terapii w pediatrii wymaga szczególnej ostrożności, aby nie spowodować większej szkody niż pożytku.
Właściwe choroby gruczołów dokrewnych zdarzają się stosunkowo rzadko. Diagnostyka endokrynologiczna jest trudna, ponieważ zwykle występuje nieprawidłowa czynność wielu gruczołów dokrewnych, często z równoczesnymi zaburzeniami układu nerwowego. Jednakowy zespół chorobowy mogą wywołać różne przyczyny pierwotne (zespół Cushinga przysadkowy i nadnerczowy), jednakowym zmianom w danym gruczole może towarzyszyć rozmaity obraz chorobowy. O obrazie klinicznym decyduje w dużym stopniu reakcja tkanek obwodowych na hormon – przy braku tej reakcji może dojść do klinicznego obrazu niedoczynności danego gruczołu, chociaż jego czynność jest zupełnie pra-widłowa. Przykładem tego jest rzekoma niedoczynność przytarczyc albo znaczna ilość odchyleń od normy w postaci nadmiernego czy niedostatecznego wzrostu, otyłości lub chudości, wiążąca się z odmiennym oddziaływaniem tkanek danego osobnika na prawidłowo wydzielane hormony.
U niektórych dzieci czynność hormonalna poszczególnych gruczołów,, np. jąder, jajników, zostaje wcześnie pobudzona, co doprowadza do rychlejszego rozwoju somatycznego niż u rówieśników. Przypadków tych nie należy traktować jako chorobowe, lecz jako indywidualną, odmienną od przeciętnej, linię rozwojową.
Do rozpoznania zaburzeń endokrynologicznych u danego osobnika upoważnia dopiero zgodność obrazu klinicznego z wynikami badań biochemicznych. W niniejszym rozdziale wspominamy tylko o najbardziej podstawowych badaniach laboratoryjnych. Wszelkie nieprawidłowości wzrostu czy rozwoju płciowego dziecka winny budzić podejrzenie zaburzeń endokrynologicznych, lecz stwierdzenie ich nie jest równoznaczne z rozpoznaniem schorzenia endokrynologicznego. Otyłość rzadko wiąże się z nieprawidłowym wydzielaniem gruczołów dokrewnych.
Dodaj komentarz